พิมพ์กมล พิจิตรศิริ : ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาของลูกแรงงานข้ามชาติ

 

ในเวลาเดียวกัน เด็กมอญหลายคน ต้องประสบปัญหา ด้านสิทธิต่อการเข้าถึงการศึกษาของเด็ก  ซึ่งเป็นทุนมนุษย์ที่สำคัญของการพัฒนาทักษะความสามารถของมนุษย์ อาทิ โรงเรียนวัดศรีบูรณาวาส หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า โรงเรียนวัดโคก จังหวัดสมุทรสาคร เด็กที่มาเรียนโรงเรียนนี้ เป็นลูกหลานแรงงานข้ามชาติที่เกิดในไทย 50%  และมาจากมอญ 50%  เป็นโรงเรียนที่ได้รับการสนับสนุนอาหารการกินจากหลวงพ่อวัดโคก และเป็นโรงเรียนที่ดำรงอยู่ได้เพราะเก็บค่าศึกษาเล่าเรียนจากผู้ปกครองเด็กเดือนละ 300 บาท จากเด็กประมาณ 90 คน ต่อครูผู้สอน 6 คน เพื่อประคองโรงเรียนให้ดำรงอยู่สำหรับการศึกษาเพื่อภาษา เพื่อประกอบอาชีพล่าม ผู้ช่วยผู้จัดการ คิวซีประจำโรงงาน เพราะโรงเรียนนี้มีการเรียนการสอนถึง 4 ภาษา ได้แก่ ภาษาไทย ภาษามอญ ภาษาพม่า ภาษาอังกฤษ และมีการสอนประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์เพิ่มเติม ตลอดจนแนวทางการศึกษาต่อสำหรับเด็กเรียนจบโรงเรียนนี้ สามารถไปเรียนต่อที่โรงเรียนรัฐมอญได้ แต่เรียนต่อที่โรงเรียนพม่าไม่ได้ และเรียนต่อ กศน.ที่ไทยได้ แต่ต้องมีอายุ 15 ปีเป็นต้นไป และต้องขึ้นทะเบียนแรงงาน

 

เมื่อเปรียบเทียบโรงเรียนวัดศิริมงคล และโรงเรียนวัดศรีบูรณาวาส พบว่า สวัสดิการและแนวทางการศึกษาต่อ ซึ่งเป็นโอกาสที่จะปูทางให้เด็กแรงงานข้ามชาติได้ประกอบอาชีพในประเทศไทยแตกต่างกัน คือ โรงเรียนวัดศิริมงคล มีรัฐบาลสนับสนุนสวัสดิการด้านเล่าเรียน ค่าอาหาร ค่านม ค่าอุปกรณ์เครื่องเขียน ขณะที่โรงเรียนวัดศรีบูรณาวาส มีวัดประจำจังหวัดสนับสนุนสวัสดิการด้านอาหารการกินเพียงอย่างเดียว

 

อีกทั้งแนวทางการศึกษาต่อของโรงเรียนมีเป้าหมายต่างกัน คือ โรงเรียนวัดศิริมงคล ศึกษาเพื่อศึกษาต่อการศึกษานอกระบบที่ประเทศไทยได้ แต่มุ่งศึกษาเพื่อภาษา เพื่อประกอบอาชีพล่าม เพื่อประกอบอาชีพผู้ช่วยผู้จัดการ เพื่อประกอบอาชีพคิวซีประจำโรงงาน ขณะที่โรงเรียนวัดศรีบูรณาวาส เพื่อศึกษาต่อระดับมัธยมศึกษาที่ประเทศไทย 

 

 

สวัสดิการที่รัฐเข้าถึงการศึกษาของเด็กแรงงานข้ามชาติ เท่ากับว่า เกิดความเหลื่อมล้ำทางด้านโอกาสของเด็ก บางโรงเรียนรัฐสนับสนุนการศึกษา ขณะที่บางโรงเรียนรัฐไม่ได้เข้ามาสนับสนุน ทำให้โรงเรียนนั้นต้องพึ่งพาวัดประจำจังหวัด หรือก็ผู้ใจบุญ ทั้งที่ตามที่ประเทศไทยได้เข้าร่วมเป็นภาคี “อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก” ซึ่งในปฏิญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ข้อที่ 28 ระบุ

 

 

แล้วอย่างนี้ ตั้งข้อสงสัยต่อว่า มีแนวทางสำหรับการแก้ไขความเหลื่อมล้ำในพื้นที่จังหวัดสมุทรสาครนี้อย่างไร เพราะเด็กแรงงานข้ามชาติเหล่านี้มีผลต่อเศรษฐกิจของไทย หรือพูดอีกอย่างหนึ่งว่า เป็นกำลังแรงงานที่จะขับเคลื่อนเศรษฐกิจของไทย ในส่วนภาระงานที่แรงงานไทยไม่อยากทำ นั่นคือ แรงงานที่คลุกคลีกับความสกปรก แรงงานที่เสี่ยงต่อความอันตราย แรงงานที่เผชิญต่อความยากลำบาก แน่นอนว่าภาระงานที่กล่าวถึง เห็นได้ชัดจาก โรงงานอุตสาหกรรม งานก่อสร้าง และงานบริการ ที่แรงงานไทย ไม่ชอบประกอบอาชีพ 

 

นายธนาธร ทนานนท์ ทนายความจาก ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน กล่าวว่า “ก่อนอื่นต้องบอกก่อนว่า ปัญหาส่วนหนึ่งน่าจะมาจาก เด็กแรงงานข้ามชาติบางคนต้องโยกย้ายถิ่นฐานไปเรื่อยๆ ทำให้การเรียนไม่ต่อเนื่อง แม้เข้าได้เรียน แต่สักพักอาจต้องออก เพราะครอบครัวย้ายไปทำงานที่อื่น อีกเรื่องคือ เรื่องภาษา กับเอกสารสิทธิ ซึ่งเป็นข้อจำกัดไม่สามารถเข้าเรียนได้ ทำให้ต้องมีโครงการอย่างครูในขนาดงานก่อสร้าง ซึ่งไม่ถือเป็นสวัสดิการของรัฐ สำหรับแนวทางแก้ไขความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา มองว่า ต้องไม่เลือกปฏิบัติ หรืออาจจะมีการแก้ปัญหา เช่น การให้สถานะหรือเอกสารรับรอง เพื่อให้สามารถเข้าเรียนได้ สถานะในที่นี้ เช่น การให้สัญชาติไทย หรือเอกสารรับรองว่าเกิดในไทย ไม่ก็แบบบัตรแรงงานต่างด้าว”